နာဲသိင်မိုင်


သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်

နာဲသိၚ်မိုၚ်ဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၂၈၁) ဂိတုမာ် ()စွေက် တ္ၚဲဗြဴဗ္တိ (၁၉၂၀) က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကွာန်ဝါကပိုဟ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ် ယၟုမိမ မအံက်-နာဲကျေအ်+ မိအံက်-မိသိၚ်ဖူ ပၞောဝ်ကဵုကောန်ဇာတ်ၜါတၠ ညးဒှ်ကောန်ဇၞော်ရ။ အ္စာသိၚ်မိုၚ်ဝွံ ညးအံၚ်လဝ်ဒှ်တန် ပ္ဍဲဘာတန်သမၠုၚ် စၟတ်() ဍုၚ်မတ်မလီုရ၊  ညးဝွံ နူဍောတ်တ် စိုတ်လုပ်စကဵုပရေၚ်ဂကူမန်တုဲ ပ္ဍဲဂကောံသၟတ်မန်ကီု ဂကောံပရေၚ်စန်ဒက် ကောန်ဂကူမန်ကီု  လုပ်ချဳဓရာၚ်ကၠုၚ်ရ။ လက်ထက်အလဵုသဳပသဖလ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၄၈) ပ္ဍဲကဵုဗော်စဵုဒၞါကောန်ဂကူမန် (MNDO) ညး ချဳဓရာၚ်မံၚ်ဂှအလဵုသဳတံလလောၚ်တြးကၠေံ ဗော်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲ နာဲသိၚ်မိုၚ် မွဲဟာန်ကေုာံ နာဲထဝ်သောန်၊ မိဟံသာ၊ နာဲဆာန်မန်တံ ဒးဒဴလုပ်ဂြိုပ် ပ္ဍဲဗ္ဒိုပ်ကအ်ကြိက် ဗြဝတဳတေံရ။ 

      

         ပ္ဍဲကဵုပေါဲကောံဓရီု ကောန်ဂကူဗော်ကေၚ်ကာမန် မကၠောန်ဗဒှ်ပ္ဍဲကွာန်ဖအံက်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ်ကေတ် နဒဒှ်ညးအုပ်ကာနာနာတုဲ နူကဵုပေါဲကောံဓရီုဂှ် မန်တအ် အာတ်မိက်ကၠုၚ် အခေါၚ်အရာ ကောန်ဂကူမန် ()တၚ်ရ။  " ၁၉၅၀ သၞာံ ဂိတုဂျူလိုၚ် ကောန်ဂကူကရေၚ်တံ ကၠောန်သ္ပပေါဲကောံဓရီု ပ္ဍဲဘာပန် ပွိုၚ်ပန်တ္ၚဲရ၊ နူကဵု ကရေၚ်တံဂှ် သဝ်ဗဥုကျဳ၊ သကဝ်လေဝ်တဝ်၊ သဝ်သာန်ကေတံ သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ နူကဵုစၞးဂကူမန်ဂှ် ကရောမ်နာဲၚိုဲတိၚ် နာဲထောန်တိၚ် တံ နာဲသိၚ်မိုၚ် တိုန်စိုပ်လဝ်ကီုရ။         

       ပ္ဍဲကဵုသၞာံ မန်တံစဒက်ပတန်ဒပ်ပၞာန်ပၠန်ဂတးကၠာအိုတ် (၁၉၅၄)ဂှ် နာဲသိၚ်မိုၚ် ကေုာံ နာဲၚိုဲတိၚ် သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ပံက်ဘာ သဇိုၚ်ကွတ်ပၞာန် ကေသာကၠာအိုတ်ရ၊ ၁၉၅၅ ကါလမန်တအ်ဒက်ပတန်ဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန်ဂှ်လေဝ် ညးပါလုပ်လၟိဟ် ကေၚ်ကာဗဟဵုမွဲတၠကီုရ၊  

        

       ဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန် သၠာဲလွဟ်ကဵုအခေါၚ်အရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကါလလုပ်ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပ္ဍဲသၞာဝ်တုဲ ကါလကလေၚ်ရုဲစှ် ညးတာလျိုၚ်တၟိ ပၠန်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ်ကေတ် နဒဒှ် ဖက်ဆောညးရေၚ်ဖဵုပၠန်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလ ဒက်ပတန်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၟိဂှ် နာဲအိုၚ်ထောန်ဂှ် ဥက္ကဌ၊ နာဲဖဝ်စိၚ်ဂှ် ဒုဥက္ကဌ၊ ညးရေၚ်တၠုၚ်ဖဵုဂှ် နာဲထောန်သိၚ်ရ၊ ညးတာလျိုၚ်ကေၚ်ကာဗဟဵုတံဂှ် နာဲဖဵုကံၚ် (ကၠအ်သတ်) နာဲသာဟာန် (ပံၚ်) နာဲၚိုဲတိၚ်၊ နာဲနလ္လာ၊ နာဲဆာန်မန်(ကၟာဝက်) နာဲအံၚ်တေအ်၊ နာဲဗိုလ်ကြံၚ်၊၊ ကမ္မတဳအရန်တံဂှ် နာဲသာန်ယောန်၊ နာဲကောန်ဗၠာဲ၊ နာဲစိၚ်ကျဝ် (ကအ်ဗိန်) တံရောၚ်။ 

       

    ၁၉၆၀ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ () ဂှ် ညးလုပ်ပြိုၚ်ရုဲမာဲပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံမာန်ဇြဟတ်ဗော် ဖသပလ တံတုဲ ဟွံကလိဂွံအံၚ်ဇၞးရ၊ ၁၉၆၀ ဂိတုဂျောန် (၈၊ ၉၊ ၁၀)ဂှ် ဂကောံမန်ဂမၠိုၚ်ပံၚ်ကောံတုဲ ကၠောန်သ္ပပေါဲကောံဓရီု ပ္ဍဲဘာကျာ်ဩဳမန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ရ၊ နူကဵုပေါဲကောံဓရီုဂှ် ဒက်ပတန်ပတိုန် ကမ္မတဳ ဗမံက်ပတိုန်တွဵုရးဍုၚ်မန်မွဲဂကောံတုဲ နူကဵုမၞိဟ်စၞးဂကောံ (၂၁)တၠဂှ် နာဲသိၚ်မိုၚ်ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်နဒဒှ်ညးအုပ်ကာမွဲတၠကီုရ။ 

     

       တွဵုရးဍုၚ်မန် ညံၚ်သ္ဂောံမံက်ဂတဝ်တိုန်ကၠုၚ် အဃောမရုန်ဂစာန်မံၚ်ဂှ် ဗိုလ်နေဝေန် ထ္ၜးဟိုတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံၜိုဟ်လံ တုဲ ၁၉၆၂ ဂိတုမါတ် ()ဂှ်  သီထောံအဝဵုကၟိန်ဍုၚ်ရ၊  အခိၚ်ကါလဂှ် ဥက္ကဌဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန် နာဲအိုၚ်ထောန် ဒးဒုၚ်ရပ်ကၠာအိုတ်ရ၊ စဵုကဵုစိုပ် ၁၉၆၃ ဂိတုနဝ်ဝေန်ပါ (၁၀) က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန် မသၟေဟ်သှ်ေမံၚ်တံဂှ် ဒးဒုၚ်ရပ်အာဖအိုတ်ရ။ 

      

      က္ဍိုုပ်သ္ကိုပ်မန် မ္ဒးဒုၚ်ရပ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် 

   နာဲနလ္လာ၊ နာဲထောန်သိၚ်၊ နာဲၚိုဲတိၚ်၊ နာဲကောန်ဗၠာဲ၊ နာဲဆာန်မန်၊ နာဲတေန်အံၚ်၊ ဗိုလ်ကြံၚ် ကေုာံ နာဲသိၚ်မိုၚ် တအ်ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ် ဟွံမွဲကဵုအပိုၚ်အခြာတုဲ၊ စိုပ်သၞာံ ၁၉၆၈ဂှ် ၜိုန်ရတိတ်ဗၠးကၠုၚ်နူကဵုထံၚ်တုဲကီုလေဝ် အခေါၚ်ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံမွဲရ၊ ဆအယာံမာတ် ပရေၚ်လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်ညိညဟေၚ် ညးရေၚ်တၠုၚ် ကၠောန်ကၠုၚ်ဟွံပိုတ်သ္ကုတ်ကီုရ။ 

    ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၈ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာက္တဵုဒှ်ကလိုက်ကၟဵုတုဲ အခေါၚ်ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်စမံက်ဂတဝ်လကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ဟေၚ် ဂိတုအံက်တဝ်ပါ (၁၁)ဂှ် မန်တအ်စယာတိုန်က္ဍိုပ် ပံက်ပတိုန်ဗော်တၟိရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗော်ဒဳဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန် စမံက်ကၠုၚ်တုဲ နဒဒှ် ဗဟဵုကေၚ်ကာမွဲတၠ နာဲသိၚ်မိုၚ် ပါလုပ်လၟိဟ်ဆက်ကေတ်တာလျိုၚ်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၁၉၉၀ဂှ် နူကဵုဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန် လုပ်ဒုၚ်ရုဲမာဲ (၁၉) ဒၞါဲဂှ် နာဲသိၚ်မိုၚ် လုပ်ဒုၚ်ရုဲမာဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ်ဇကုကီုလေဝ် ဟွံဂွံဒုၚ်ရုဲဲရ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၂ ဂိတုမေ (၂၀)ဂှ် တၠအဝဵုပၞာန်တံ လလောၚ်တြးကၠေံ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဒှ်ဗော်ဟွံလုပ်သၞောဝ်မွဲရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ်  ကမၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကမၠောန်ပရေၚ်ဂကူ ဗီုကၠောန်ဂွံဂှ် ညးတံဆက်ကၠောန်အာမံၚ်ရ။ 

        

        ၁၉၄၈-ဂိတုဨပြဳဗော်သွးကောန်ဍုၚ်အရေၚ်မန်ဒုၚ်ရုဲစှ် နဒဒှ် ဖက်ဆောညးအုပ်ကာနာနာ ပ္ဍဲဂကောံရ။

        ၁၉၄၈-ဂိတုဩဂေတ် မန်ံ ကရေၚ်ပံၚ်တောဲ  လ္ပာ်မန်နာဲသိၚ်မိုၚ် ဍိုက်ဍိုပ်တုဲ လုပ်ဗ္တိုက်သီကေတ်ခရိုၚ်သဓီုရ(ဍုၚ်သထီု)

        ၁၉၅၈-သၠာဲၜး လွဟ်ကေုာံဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ပါလုပ်ကၠုၚ်ကီုရ။

        ၁၉၆၀-လုပ်ရုဲမာဲ စၞးပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ် ဟိုတ်နူအလဵုသဳ ကေုာံဒပ်ပၞာန်ကၠတ်လဝ်မာဲတုဲ၊ ဒးဒုၚ်ကျအာမာဲရ။

        ၁၉၆၄-ဒးဒုၚ်ရပ် စုတ်ထံၚ်။

        ၁၉၆၈-ဗၠးနူထံၚ်တုဲ အခေါၚ်ချဳဒရာၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟၟဲတုဲ ပရေၚ်လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်ဟေၚ် ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ်ရ။

        ၁၉၈၈-ဂှ် ပ္ဍဲဂကောံ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမန် ဒှ်ကမ္မတဳ ကေၚ်ကာဗဟဵုမွဲတၠကီုရ။

        ၁၉၉၀-ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ လုပ်ပြိုၚ်စၞးဍုၚ်ပံၚ်တုဲ ကျအာဇြဟတ် NLD တံရ။

        

      နာဲသိၚ်မိုၚ်ဝွံ ဟွံကလိဂွံကောန်ဇာတ်တုဲ အလုံမွဲဘဝညး ပရေၚ်ဂကူ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ရ၊

       ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ သွက်ဂွံပ္ကောံပ္ကေဝ်လေဝ်ဟွံသလးရ။ အခိၚ်ကာလညးအယုက်ဇၞော်ကၠုၚ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ နူဒေသညးကီု နူကဵုဒေသတၞဟ်ဟ်တံကီု ဘိုၚ်ရီုဗၚ်ညး ညံၚ်ရဴအပါဇၞော်ဇကုကီုရ၊ တၞဟ်နရော်ဂုဏ်ညးတုဲ  ကောန်ဂကူပိုဲတံ သ္ပသဘၚ်ကလအ်စညးရိုဟ်ဟ်သၞာံနွံကီုရ၊ 

       

       နာဲသိၚ်မိုၚ်ဝွံ ကၠာနူဟွံစုတိဏီ ဒှ်အာယဲကျာသ္ကုတ်ရ၊ သမ္ဘာညးကီု သီုကဵုကောန်ဂကူမန်ကီု   မိဿဟာဲညးဂမၠိုၚ်ကီု  ဘိုၚ်ရီုဗၚ်ထ္ၜလဘာ်လွဳဝတ်ကုညးအိုတ်ရ၊  စိုပ်သက္ကရာဇ် (၁၃၇၁) ဂိတုစဲ () မံက် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ (၁၇--၂၀၀၀) အာယုက် (၉၁) စုတိအာရ။

        

      နိဿဲ

      ၁၊ အတ္ထုပတ္တိ နာဲတိၚ်မုၚ်၊ တၠဂုအ္စာအဇ္ဇ ပကောံလဝ်ကဵုရောၚ်၊

      ၂၊ ဝၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မတဝ်စၞေဟ်ကၠုၚ် သွက်ဗၠးၜးဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကၞပ်() တြးပ္တိတ်လဝ် ၂၀၀၇၊


0 comments:

Post a Comment

ဗှ်တုဲချူစွံလဝ်မွဲမွဲသာ်ဏး

Share

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More