 |
ဥက္ကဌ-ဗော်ကောန်ဂကူမန်
နာဲၚိုဲတိၚ်ဝွံ က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် ၁၉၂၃ ဂိတုမါတ် စၟတ်တ္ၚဲ၁၉ ဇရေၚ်မိမၜါ နာဲသာဒေါန် မိၚိုဲသုန် ပ္ဍဲ ကွာန်ထုံအာၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဘာအၚ် မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲ ၁၉၃၉ အဃောပၞာန်ဂၠးတိဒုတိယ က္တဵုဒှ်မံၚ်ဂှ် ညးတိုန်လ္ၚတ်မံၚ်ပညာ ပ္ဍဲဘာဂျာတ်ဇေၚ် ကဝ်လုက် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ရ၊ နူဂှ်တုဲ ညးဆက်တိုန်တက္ကသဵုလ္ဂုၚ်ပၠန်ရ၊ ၁၉၄၂ အခိၚ်ညးဂွံအယုက် ၁၉ သၞာံဂှ် စလုပ်ချီဓရာၚ်ကၠုၚ်ဝိုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲကဵု ပ္ဍဲကဵုပၞာန်ဗၠးၜး ဗမာ(BIA) ရ။ ပ္ဍဲ ၁၉၄၅ ဂိတု မါတ် ၂၇ ဂှ် ကေၚ်လုပ်လဝ်ပေါဲဗ္တိုက် ကဵုဂျပါန် နဒဒှ်ကောန်ပၞာန်ဒမြိပ် (ပျောက်ကျား) အပ္ဍဲကဵု တွဵုရးဒဂုံနွံရ။
နာဲၚိုဲတိၚ်ဝွံ အပ္ဍဲအရာပရေၚ်ချဳဓရာၚ် လုပ်ပေါဲဗတိုက် သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာၜးဂှ် နဒဒှ် ကောန်ပၞာန် (BIA) မွဲတၠကီု နူကဵုဂကောံဒပ်ပၞာန် ဗိုလ်အံၚ်ဆာန်ဒက်ပ္တန်လဝ်ဂှ် နဒဒှ်ညးလျိုၚ်တြးဝါဒမွဲ ယိုက်ဂၠေၚ်ကၠုၚ်လဝ်နွံကီုရ။ ပ္ဍဲ သၞာံ (၁၉၄၇)ဂှ် ဗိုလ်အံၚ်သာန် ဒးဒုၚ်ပန်ဂစိုတ်တုဲ ညးဒေါံဇူကၠေံ နူကဵုဒဒှ်ဂကောံကရောံ (BIA)ရ။ ပ္ဍဲ (၁၉၄၈) နဒဒှ် လျိုၚ်ညးအုပ်ကာ ဂကောံသၟတ်ရာမည အလုံဒေသရးမန်မွဲတၠကီု နဒဒှ် သၟတ်အာရှမွဲတၠကီု ကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ်ရ၊
ပ္ဍဲ ၁၉၄၈ ခေတ်အလဵုသဳဖသပလတေံ နာဲပါန်သာအာက္ဍိုပ်တုဲ အဃောမန်တံ လုပ်သီလွဟ်အပ္ဍဲရုၚ်ဗၠာဲသၟိၚ် ပ္ဍဲကွာန်ထဝ် ပၠၚ်ဂှ် နာဲၚိုဲတိၚ်ရပ်လဝ်ဇုက်လက္ကရဴဏောၚ်စှေ်စိုတ်တုဲ အလဵုသဳဥုနုတံ ရပ်ထိၚ်ထောံနာဲၚိုဲတိၚ်ရ၊ အဃော မန်ကဵုကရေၚ် လုပ်သီထောံဍုၚ်မတ်မလီုဂှ်လေဝ်ညးပါမံၚ်ကီုရ၊ ပ္ဍဲလက်ထက်ဏံ လ္ပာ်ကရေၚ်တံ ဇြဝ်ဗဥုကျဳ အာက္ဍိုပ်တုဲ မန်ကဵုကရေၚ်ကေတ်လဝ်တၚ်တုပ်စိုတ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ကၠောန်လဝ်လိက်ကသုက်နွံရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၉ ဒပ်ပၞာန်မန် အဃောနာဲၚိုဲတိၚ်တံ ကေတ်လဝ်ဒၞါဲအကြာ ပွဳပွူဍုၚ်ဇြပ်ဗုဂှ် ဒုၚ်ဆဵုဂဗကဵု ညးစၞးအလဵုသဳ ဥုနုတံ သွက်ဂွံတက်ကျာ သီုကဵုကိစ္စပ္အပ်လွဟ်နွံတုဲ ပရေၚ်ဆဵုဂဗညးသ္ကအ် မုဟွံအံၚ်ဇၞးရ၊ အခိၚ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်မန်ဟွံဂွံကဵု ယၟုဒပ်ဏီရ၊ ပရေၚ်ဆဵုဂဗလီုလာ်အာတုဲ နာဲၚိုဲတိၚ်လုပ်အာဍုၚ်သေံ စှ်ေစ္ဒက်မန်ဍုၚ်သေံရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၀ မွဲဟာကေုာံ ဇြဝ်ဗဥုကျဳ ညးတိုန်လဝ်ကောံဓရီုဇၞော် ပ္ဍဲဍုၚ်ဖာပေါန်နွံရ။
ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာကလိဂွံဗၠးၜးတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၅၂) ဂှ် နဒဒှ်ညးတာလျိုၚ် ဂကောံကေၚ်ကာဂကူမန် ကေုာံ ဂကောံကောန် ဍုၚ်အရၚ် စၞးဂကူမန် ကေၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵု ဗဟဵုဒပ်ပၞာန်ပၠတရဴကောန်ဂကူမန်လေဝ် နဒဒှ် ဗဟဵုကမ္မတဳမွဲ ကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ်ရ။ \n" +
ခေတ်ဍုၚ်ကွာန်က္တဵုဒှ်ကလိုက်ကၟဵု လက်ထက်ဒ္စါံပန်မလောန်ၜက်အာတုဲ ပ္ဍဲကဵုဗော် ယူအေန်အေဲလ်ဒဳ လေဝ်ဂွံ လဝ်အခေါၚ်နဒဒှ် သဘာပတိမွဲတၠလၟိုန်ရ။ သွက်ဒတုဲဖဵုအလုံဂကူမန် ပ္ဍဲကဵုဗော် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳအလုံဒေသရးမန်လေဝ် နဒဒှ် ဒု ဥက္ကဌမွဲတၠ ကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၈ ဂိတု ဂျူလာဲ ၂၈ ဂှ် မွဲဟာန်ကေုာံ ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲယှိုဲကျေန် ကေၚ်ဒးလဝ်ထံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု မွဲစွံ အလန်ကၠာအိုတ်ရ ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၁ နူကဵုဂကောံညဳသၟဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်နူတွဵုရးဂမၠိုၚ် တၞဟ်နချူသဇိုၚ်သၞောဝ် ဖေဒ္ဒြောကၟိန်ဍုၚ်တုဲ အဃောကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲကောံဓရီု ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ (ဒဵုဇၞော်)ဂှ် နဒဒှ်စၞးဂကူမန် နာဲၚိုဲတိၚ်တိုန်စိုပ်ရ။ ၁၉၆၂ ဂိတု၀၂ စၞတ်တ္ၚဲ ၂၄ ကၠာဥုနေဝေန် ဟွံဂွံသီအဝဵုဏီ အဃောကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲကောံဓရီုဇၞော် ချူသၞောဝ်ကၟိန်ဍုၚ် အပ္ဍဲဌာနဗလးရမျာၚ်ဂှ် နဒဒှ်စၞးကောန်ဂကူမန် နာဲၚိုဲတိၚ်တိုန်စိုပ်ရ၊ ဂိတု၀၃ စၟတ်တ္ၚဲ၀၂ ဥုနေဝေန် သီထောံအဝဵုပၞာန် အလုံကၟိန်ဍုၚ်တုဲ သီုကဵုဟွံဒုၚ်ရပ် ညးပါဲဓလေတ်ထောံရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၃ သွက်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံကၟိန်ဍုၚ် အဃောမကော်ဆဵုဂဗညးတာလျိုၚ်ကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကဵုရး တၞၚ်သဳဂှ် နာဲၚိုဲတိၚ် နာဲထောန်တိၚ် နာဲအံၚ်ထောန် ကေုာံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ပၠတရဴမန်တၞဟ်ဟ်ဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ရပ်အာအိုတ်ရ။
၁၉၆၅ လက်ထက်ကံၚ်ဇြဳတိုန်တၟိတၟိဂှ် ဒးဒုၚ်ရပ်ထိၚ်ထောံဇိုၚ် (အကျယ်ချုပ်) အပ္ဍဲထံၚ်အၚ်စိၚ်ပွိုၚ်ၜါသၞာံပြၚ်ရ၊ ၁၉၉၀ ဂိတုအဝ်ဂါတ် ၁၉ ပ္ဍဲကဵု ၝောံခန်ဂန္ဒဳ ဂၠံၚ်ဗိုလ်အံၚ်ကျဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ပံၚ်တောဲပ္တိတ်လလောၚ်တြး ကေုာံဗော် UNLD ၊ NLDတုဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံထောံထံၚ် ပွိုၚ် (၂၁)သၞာံရ။ ဗွဲကြဴ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ တက်ကျာပရေၚ်ဒေါံပန်ပှော် ကဵု ဗော် နဝတ တံ အာတ်မိက်ကဵုဗလး သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်တံတုဲ ညးဗၠး တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၈ ဂှ် ဟိုတ်နူချူပလံၚ်လဝ်လိက် ကဵုကသပ်ကုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတုဲ ကေၚ်ထပ်ဒးလဝ်ထံၚ် ပွိုၚ် (၇)သၞာံပၠန်ရ။ နာဲၚိုဲတိၚ်ဝွံ ဇကုညးၜိုန်ရဒေါံဇူထောံနူကဵုပေါဲဗ္တိုက် နကဵုဂၠံၚ်တရဴပ်လွဟ်ကီုလေဝ် နကဵုဂၠံၚ် တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်အပ္ဍဲသၞောဝ် ညးဆက်လုပ်မံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ဖိုဟ်ဂှ် နူကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၂ ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဗော်ဒဳမောကရေဇြဳကောန်ဂကူမန် ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် နဒဒှ်ဥက္ကဌတုဲ နူဂှ်ပၠန်ဗော်ၜါကောံတုဲ ပ္ဍဲကဵုဗော်ကောန်ဂကူမန် ထပ်ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်နဒဒှ်ဥက္ကဌပၠန်ရ၊ ဗွဲကြဴပရေၚ်ထတ်ယုက်ဟွံခိုဟ်တုဲ ညးဒေါံဇူထောံ နူကဵုကမၠောန်ဗော်ရ၊၊
မွဲဟာန်ကေုာံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် နူကဵုဍုၚ်နဝ်ဝေ ပ္ဍဲဍုၚ်အဝ်သလိုဝ်ဂှ် ကေၚ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်လာဘ် တဆိပ်ကြာနွံရ။
တၞဟ်နသ္ဂောံဗလးပတိတ်ကဵု သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်နူကဵုထံၚ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၃ ဂိတုမေ ၁၂ ဂှ် နာဲၚိုဲတိၚ် မွဲဟာန်ကေုာံ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝှ်ကြံၚ် နူကဵု၂၃ ဂကောံ ပံၚ်တောဲတုဲ ချူပလံၚ်ဗစိုပ်လိက် ကုဗိုလ်တာန်ယှိုဲရ။ ပ္ဍဲ ၂၀၀၈ ဂိတုသေပ်တေန်ဗာ ဂှ် ကိစ္စစပ်ကဵု ပရေၚ်ဒိမောကရေဇြဳကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ချူဗစိုပ်လဝ်လိက် ကုညးအုပ်ကာ ကုလသမဂ္ဂ ဗိတ်ဂဳမောန်နွံရ။
စပ္တံနူသၞာံ ၂၀၁၆ ဂှ် က္တဵုဒှ်ယဲဝေဒနာ မၞိဟ်အယုက်ဇၞော်တုဲ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ အံက်ဒဝ်ဗာ ၀၂၊ ၂၀၁၈၊ အခိၚ်သဝ်တ္ၚဲ (၇) နာဍဳ (၂၀) မိနေတ်ဂှ် ကလိလောန်စဴအာဘဝပလိုက်တေံရ၊ ကာလညးစုတိအာဂှ် ကလိဂွံအယုက် (၉၆)သၞာံရ။
နာဲၚိုယ်တိၚ်ဝွံ ခေတ်အလဵုသဳအဆက်က် မွဲဒမြိပ်ဘဝညး ကံကုသဵုမန် မန်ညံၚ်သ္ဂောံဖန်က်ကေတ်မာန် ကေုာံ ကၟိန်ဍုၚ်ဖေတ်ဒရေဝ် ညံၚ်သ္ဂောံမံက်ဂတဝ်တိုန်မာန်ကီုဂှ် နကဵုဂၠံၚ်တရဴလုပ်ပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ်ဂှ်မွဲဗီု အပ္ဍဲဗွိုၚ် သၞောဝ်ဥပဒေဂှ်မွဲနဲ ဗွဲမဗဗွဲကဵုခေတ်ကါလ ဒုၚ်ဂိဒုၚ်စေက်ဍာ်ဓတ်ကါယညးအလုံမွဲဘဝတုဲ ရုန်ဂ္စာန်ပ္တိတ်ကၠုၚ်လဝ် ဇြဟတ်ရ၊ အတိုၚ်လိက်အုပ်ညးမချူခၞံပတိတ်လဝ်ဂှ်တှေ် မွဲဒမြိပ်မုက်ဂၠံၚ်တရဴဘဝညး ကဵုကမၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲကဵုခေတ်အလဵုသဳအဆက်က်ဂှ် ဒးလုပ်မံၚ်ထံၚ် ညံၚ်အပ္ဍဲကဵုမ္ၚးကီုရ။ အလဵုဇကုညး လုပ်ကၠုၚ်ပေါဲဗ္တိုက်သွက်ဗၠးၜး ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ကြပ်ပေၚ်(၇၀)သၞာံရ။
နာဲၚိုယ်တိၚ်ပြဟ်လလုဲအာစိုပ်အနိစ္စဓဝ်တုဲ သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသၟးဟွံက ဒးဒှ်လၞီအောန်စိုတ်၊ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၠးၜး သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂမၠိုၚ် အလုံအိုတ်သီုလေဝ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴသၞံၚ်တိုၚ်ပၠတရဴမွဲမ ပြဟ်ဒတုံပၠိုတ်အာကီု ရ၊ ပရေၚ်ရုန် ဂ္စာန်ဂၠံၚ်တရဴညးကွာ်လဝ်ဂှ် အလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲဒးကေတ်မံၚ်ဂုဏ်စရာဲရ။
နိဿဲ
၁၊ သက်တော်ရှည် တော်လှန်ရေးသမားကြီး (သို့) နိုင်ငွေသိမ်း
၂၊ သျမ်းသံတော်ဆင့် ၂၀၁၈
၃၊ လိက်လၞီအောန်စိုတ်ဂမၠိုၚ်
0 comments:
Post a Comment
ဗှ်တုဲချူစွံလဝ်မွဲမွဲသာ်ဏး